Istraživački centar MANS-a ukazuje da pljevaljski Rudnik uglja pokušava da izbjegne obavezu ulaganja u rekultivaciju eksploatisanih rudokopa
Pljevaljski Rudnik uglja je po osnovu eksploatacije rude iz ležišta Potrlica i Cementara za petogodišnji period dužan da uloži 8,8 miliona eura u rekultivaciju zemljišta, ali sada pokušava da izbjegne tu zakonsku obavezu iako je u istom periodu od prodaje uglja iz tih ležišta ostvario prihod od preko 237 miliona eura, pokazuju zvanični podaci kojima raspolaže Istraživački centar MANS-a.
U Elaboratu procjene uticaja na životnu sredinu za eksploataciju uglja na kopu Potrlica i dijela Cementare, koji obuhvata period 2010-2014 godina, Rudnik uglja je prikazao da će u tom periodu eksploatisati 7,6 miliona tona uglja, dok je prosječne troškove rekultivacije računao 1,17 eura po toni uglja, pa su tako njeni ukupni troškovi za pet godina oko 8,9 miliona eura.
Međutim, podaci koje je Istraživački centar MANS-a prikupio od Ministarstva ekonomije pokazuju da je u periodu 2010-2014 godina Rudnik uglja eksploatisao nešto manje uglja, odnosno oko 7,5 miliona tona, pa je po tom osnovu za troškove rekultivacije obavezan da plati oko 8,8 miliona eura.
Pljevaljska kompanija je u istom periodu od prodaje uglja iz Potrlice i Cementare prihodovala preko 237 miliona eura, što potvrđuje njena zvanična finansijska dokumentacija, ali sada pokušava da se oslobodi zakonske obaveze rekultivacije zemljišta uz pomoć Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) koja bi lokaciju iskoristila za otvaranje nove deponije pepela i šljake, i za to se koristi isti recept koji je već primijenjen 2009. godine.
Naime, Rudnik uglja je te godine već jednom izbjegao obavezu rekultivacije i to za lokaciju Šumane, sa koje je do tada vadio rudu, tako što je lokaciju prodao EPCG za potrebe izgradnje nove deponije pepela i šljake, koja bi se gradila nakon što postojeća deponija Maljevac dostigne dozvoljene granice odlaganja otpada.
Vrijednost tadašnjeg kupoprodajnog ugovora kojim je Rudnik prodao lokaciju u Šumanima bila je 7,5 miliona i bila je dio ukupnog paketa međusobnih potraživanja dvije kompanije od 40 miliona, kojeg se Vlada Crne Gore, uoči ulaska italijanske kompanije A2A u EPCG i Rudnik uglja, odrekla na teret državnog budžeta.
U međuvremenu je EPCG nekoliko puta nadograđivala deponiju Maljevac i planira da na njoj odlaže otpad do 2020. godine, dok je istovremeno odustala od prvobitne namjere da gradi novu deponiju na lokaciji Šumani. To znači da je 7,5 miliona eura direktna šteta po osnovu kupovine zemljišta koje sada EPCG neće da iskoristi, pa bi ovim slučajem nesporno trebalo da se pozabavi i nadležno državno tužilaštvo.
Po istom modelu kao za Šumane sada se najavljuje gradnja deponije na lokaciji Potrlica, čime bi se pljevaljska rudarska kompanija ponovo oslobodila ne samo obaveze da uloži milionske iznose u rekultivaciju zemljišta kojeg je zbog eksploatacije devastirala, već se istovremeno otvara pitanje da li će EPCG kupovati zemljište na kopu Potrlica i po kojoj cijeni, a što bi svakako bilo prebijeno preko računa za struju potrošača.
Takođe, ukoliko bi bio realizovan takav scenario bilo bi to ne samo gaženje volje građana Pljevalja, koje još niko nije pitao o stvaranju nove deponije opasnog otpada na svega nekoliko kilometara od gradske zone, već bi se po ko zna koji put potvrdilo da dvije kompanije funkcionišu mimo zakonskih obaveza i maltene kao „države u državi“.
Većinski vlasnik u EPCG je Država Crna Gora, a drugi najveći akcionar je italijanska kompanija A2A, dok je u Rudniku uglja pojedinačno najveći akcionar A2A, drugi je Država Crna Gora, a treći najveći akcionar je premijerov brat Aco Đukanović. Od dolaska A2A u Crnu Goru 2009. godine najviše koristi imao je upravo Aco Đukanović, jer je italijanska kompanija u njegovoj banci držala desetine miliona eura depozita obezbjeđujući joj tako likvidnost i opstanak.
Ines Mrdović
Naprasno smanjuju troškove rekultivacije
Ono što je posebno zanimljivo jeste da je Rudnik uglja naprasno snizio troškove rekultivacije za nastavak eksploatacije uglja sa kopa Potrlica i dijela Cementare.
Naime, u novom Elaboratu procjene uticaja na životnu sredinu za eksploataciju uglja na kopu Potrlica i dijelu Cementare, koji se odnosi na period 2015-2019 godina, pljevaljska kompanija je planirala da u tom periodu iskopa oko devet miliona tona uglja, odnosno po 1,8 miliona tona godišnje.
Ako bi se uzela prosječna prodajna cijena uglja koju je Rudnik uglja ostvario u prethodnim godinama, jasno je da bi u tom periodu prihodovao novih 230 do 240 miliona eura, dok je sa druge strane kompanija troškove rekultivacije projektovala na smiješnih 334 hiljade eura.
Da je Rudnik uglja računao troškove rekultivacije po modelu iz 2010. godine jasno je da bi za eksploataciju devet miliona tona uglja trebalo da plati 10,5 miliona eura.
Kada se ima u vidu da je pljevaljska kompanija u ogromnim finansijskim problemima, te da Vlada pošto poto insistira na projektu izgradnje nove termoelektrane u Pljevljima, vjerovatno se i na ovaj način pokušavaju značajno umanjiti ukupni troškovi investicije, za koju je Istraživački centar MANS-a više puta ukazao da je ekonomski neisplativa i da će njene štete biti veće od koristi koje se mogu očekivati.
Država tolerantna prema Rudniku
U planskim dokumentima za termoelektranu Pljevlja, koja su u maju 2015. godine bila na javnoj raspravi, ukazuje se da su ulaganja u rekultivaciju eksploatisanih površina uglja u prethodnim godinama bila zanemarljiva, te se u tom smislu navodi da je obnovljeno svega 10 odsto devastiranog zemljišta.
Zakonom o rudarstvu jasno je propisano da je rudno bogatstvo dobro od opšteg interesa, da je u državnoj svojini, te da se može koristiti pod uslovima i na način određen zakonom.
Koncesionar je dužan da u toku i po završetku izvođenja radova na eksploataciji mineralnih sirovina, a najkasnije u roku od jedne godine po završetku izvođenja radova, privede zemljište na eksploatisanom polju namjeni prema projektu rekultivacije zemljišta.
Ovaj tekst je sačinjen uz podršku Evropske unije i Ambasade SAD u Podgorici. Za sadržaj ovog teksta odgovorna je isključivo Mreža za Afirmaciju Nevladinog Sektora – MANS, a stavovi iznijeti u ovom tekstu se ni u kom slučaju ne mogu smatrati stavovima Evropske Unije.
1 Comment
Moram , ali teska srca da postavim jedno i jedino logicno pitanje na koje bih volio da mi se odgovori,od strane bilo koga od strane MANS-a. A sta ce da radi stanovnisto Pljevalja u Pljevljima ako se ne izgradi drugi blok TE Pljevlja,kad je opste poznata cinjenica da su Pljevlja rudarski gradic na sjeveru CG i da je opstanak ovoga grada koji je toliko godina krpio gdje je god pustalo u drugom bloku.I sad taj isti grad nece imati nikakvu perspektivu bez drugog bloka.Pa sad i da pitam, da li je to fer odnos prema Pljevljima i Pljevljacima?