Građani Crne Gore, pored struje, danas plaćaju i jednu od najskupljih cijena goriva u regionu, dok je država imala više koristi od kotorskog „Jugopetrola“ kada je bio u njenom vlasništvu, nego što je sada slučaj.
Naime, finansijski iskazi pokazuju da je država u 2001., odnosno godini koja je prethodila privatizaciji Jugopetrola, od kotorske firme na račun poreza na dobit naplatila 1,7 miliona eura.
U godinama nakon privatizacije firme, koja je 2002. godine prodata grčkoj Hellenic Petroleum, država više nikada nije naplatila toliku sumu. Štaviše, taj iznos nikada nije prešao čak ni milion eura.
Tako je, recimo, prošle godine grčki vlasnik platio porez na dobit 774 hiljade, godinu ranije 845 hiljade, a one prethodne godine svega 51 hiljadu eura.
Istovremeno, Vlada je novom vlasniku Jugopetrola tolerisala to što nije ispunio dobar dio obaveza iz ugovora o privatizaciji, koji je potpisan u oktobru 2002. godine, i nije ih čak ni kontrolisala.
Hellenic je bio obavezan da u petogodišnjem periodu uloži 35 miliona, uz dodatnih četiri miliona za socijalni program i 1,5 miliona za podršku lokalnim zajednicama, dok je kompanija na godišnjem nivou morala da podnosi detaljne izvještaje.
Iz Savjeta za privatizaciju, međutim, tvrde da posjeduju samo jedan izvještaj. Na zahtjev MANS-a da mu za svaku godinu dostavi izvještaje o realizovanim obavezama Jugopetrola, Savjet se pozvao na dokument koji je u januaru 2011. godine uradio tim Ekonomskog fakulteta pod nazivom „Izvještaj o realizaciji obaveza iz ugovora o privatizaciji Jugopetrola“.
U ovom dokumentu se navodi da je uprava kompanije saopštila da ostvarene investicije prelaze preko 46 miliona eura, ali tim ekonomskih profesora potencira da se „radi o subjektivnom viđenju implementacije ugovora od menadžmenta i da se u eksplicitnoj formi ne može porediti sa ugovornim obavezama“.
Takođe se ukazuje da menadžment nije dostavio sve potrebne podatke, a „kada se radi o ukupnim investicionim ulaganjima nužno je povući razliku između onoga što nam je prezentirano i navedene ugovorne obaveze gdje se radi o ulaganjima iz sopstvenih sredstava kupca“.
Tim Ekonomskog fakulteta stoga zaključuje da je na osnovu podataka kojima je raspolagao „za vjerovati da se radi o ulaganjima iz sredstava i na teret kompanije“, što faktički znači da grčka uprava nije uložila svoj novac u investicije, iako je na to bila obavezna, već iz poslovanja kompanije.
U ovom dokumentu se takođe potencira da se primjena socijalnog programa nije mogla pouzdano procijeniti, kao i da je broj radnika od trenutka privatizacije do 2010. godine smanjen za čak 63 odsto, odnosno sa 690 na 252 uposlena. Na kraju 2011. kompanija je zapošljavala 248 radnika.
Da ni grčki vlasnik, kao i većina poslodavaca u Crnoj Gori, nije imun na akrobatike u radnim odnosima ukazuje činjenica da je veći broj radnika upošljavao na određeno vrijeme.
Naime, poslednji finansijski izvještaj kompanije pokazuje da je u protekle tri godine 81 radnik pokrenuo sudske sporove, zbog nižih zarada i naknada koje su primali kao zaposleni na određeno vrijeme. Presude su donijete u korist radnika.
„Jugopetrol“ je prodat uoči parlamentarnih izbora 2002. godine za 65 miliona eura, a danas se pokazuje da je to bila loša odluka, jer niti država ima veću korist, niti građani plaćaju podnošljivu cijenu goriva.
Hellenic posjeduje 54 odsto akcija Jugopetrola, fondovi Mig, Trend i Atlas Mont oko 17 odsto, fizičkim licima pripada blizu 15 odsto kapitala, a pravnim licima oko sedam odsto, dok se ostali vlasnici kriju iza nekoliko zbirnih kastodi računa.
MANS
